ភូមិសាស្ត្រស្រុកខ្មែរ: ខេត្ត កំពង់គោ Long An Tân An

Saturday, May 4, 2024

ខេត្ត កំពង់គោ Long An Tân An

ខេត្ត កំពង់គោ Long An យោងតាមផែនទីភូមិសាស្រ្ត និង ឯកសារយោងខ្លះៗ ខេត្តនេះ ជាខេត្ត កំពង់់ផែទន្លេ សម្រាប់ដឹកជញ្ជូនភស្តុភារកម្ម ពី អាណាចក្របាភ្នំ អាណាចក្រទួលបាសាន ចុះមក អាណាចក្រព្រៃនគរ តាមទន្លេ វៃគោ ក្នងខេត្ត ស្វាយរៀងសព្វថ្ងៃនេះ ។ ខេត្ត កំពង់គោ ត្រូវបានដូរជាខេត្ត ឈ្មោះថ្មី ដែលដើមឡើយជាខេត្ត មេ ស ។ ខេត្ត កំពង់គោ នៅម្តុំ ស្វាយរៀង ចំណែក ខេត្ត កំពង់ក្របី ចុះទៅដល់ ជិត ព្រៃនគរ។ ខ្ញុំបាទ នឹងធ្វើការលំអិតផែនទី នៅពេលបន្ត....

ផែនទី អតីត ខេត្ត កំពង់គោ ឆ្នាំ ១៨៦៣

ប្រវត្តិ កំពង់គោ Tân An

កាលដើមឡើយ អំឡុងឆ្នាំ ១៦២០ ស្តេច ខ្មែរ រៀបអភិសេក ជាមួយ ព្រះនាង Ngoc Van ព្រះបុត្រី នៃស្តេច Nguyen Phuc Nguyen នាំឲ្យមានការតាំងទី នៃនិគមយួន នៅ តំបន់នេះ។ គោលបំណងនៃ អាពាហ៍ពិពារហ៍នយោបាយ គឺដើម្បី យកកម្លាំង ទ័ពយួន ធ្វើសង្រ្គាម ទប់ទល់ជាមួយ កម្លាំងទ័ពខាងសៀម លាវ និង ចាម ដែលកំពុងមានឥទ្ធិពលខ្លាំង គ្រាដែលកម្ពុជរដ្ឋគ្រានោះ មានការបែងចែកទឹកដី ជា ៤ អាណាចក្រ ឬ ៨ រដ្ឋ ។

ផែនទី ខេត្ត កំពង់គោ Long An Tân An ឆ្នាំ ១៨៨៨

ដោយ ថាច់ ប្រីជា គឿន

កំពង់គោ គឺជាខេត្តខ្មែរមួយនៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម។ បច្ចុប្បន្ន ខេត្តនេះ ត្រូវរដ្ឋាភិបាលបក្សកុម្មុយនិស្តវៀតណាម ប្តូរឈ្មោះ ទៅជាភាសាយួនថា ឡុងអាង (Long An) ។

ទីតាំងភូមិសាស្រ្ត៖(១)

ខាងជើង ជាប់នឹងខេត្តរោងដំរី (Tây Ninh) និងព្រះរាជា ណាចក្រកម្ពុជា ដែលមានប្រវែងព្រំដែនប្រមាណ ១៣៧, ៥ Km2 ខាងត្បូងជានឹងខេត្តមេ-ស (Tiền Giang) ខាងលិច ជាប់ នឹងផ្សារដែក (Đồng Tháp) និងខាងត្បូងជាប់ នឹងទីក្រុងព្រៃនគរ (Thành Phố Hồ Chí Minh) ។

ទោះបីខេត្តកំពង់គោ ឋិតនៅក្នុងតំ បន់វាលទំនាប នៃដែនដី សណ្តទន្លេមេគង្គក៏ដោយ ប៉ុន្តែខេត្តមួយ នេះ ត្រូវបានផ្សាភ្ជាប់ ដោយតំបន់ទាំងពីរគឺ ដូន ណៃ និងវាលទំនាបនៃដែនដី កម្ពុជាក្រោម ។ ដូច្នេះ បានជាផ្ទៃដី មានលក្ខណៈសំយុង ទាបចុះបន្តិចម្តងៗ ពីទិសឦសាន ឆ្ពោះទៅទិស នីរតី ។ នៅភាគខាងជើង និងភាគឦសាននៃខេត្ត មានដំបូក និងភ្នំ ទាបៗ មួយចំនួនភាគកណ្តាល ជាតំបន់ខ្ពង់រាប និង នៅខាងនីរតី ជាតំបន់ខ្ពង់រាប ប្រសាទ មណ្ឌប (Đồng Tháp Mười)។

លក្ខណៈភូមិសាស្ត្រនៃខេត្តកំពង់គោ ត្រូវបានកាត់ផ្តាច់ចេញជាច្រើនចំណែក ពីគ្នាដោយព្រែកនិងស្ទឹងជាក្រឡាចក្រខ្វាត់ខ្វែង ដែល មានប្រវែងបណ្តោយ ប្រមាណ ៨.៩១២ Km ។ ព្រែកដែលមាន ទំហំធំជាងគេគឺ ទន្លេពាមស្មៅខាងកើត (Sông Vàm Cỏ Đông)គឺជាចំណែកមួយនៃទន្លេពាមស្មៅ (Sông Vàm Cỏ ) ដែលមានប្រភពចេញមកពីទន្លេពាមស្មៅចែក(SôngĐông Nai) ។

សូមបញ្ជាក់ថា ទន្លេពាមស្មៅចែក យួនហៅថា សុងដុងណាយ (Sông Đông Nai)(២) ជាទន្លេមួយ ដែលមានទំហំធំទីពីរ បន្ទាប់ ពីទន្លេមេគង្គនៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម ។

ចំណែកទន្លេពាមស្មៅខាងកើត (Sông Vàm Cỏ Đông) ជាទន្លេមួយដែលហូរពីប្រទេសកម្ពុជាចុះ មកកម្ពុជាក្រោមឆ្លងកាត់ទឹកដី ខេត្តកំពង់គោ។ ព្រែកនេះមានប្រវែងបណ្តោយ ២២០ គីឡូម៉ែត្រ ក្នុងនោះចំណែកនៅលើទឹកដីកម្ពុជាក្រោមប្រវែងប្រមាណ ១៥០ គី ឡូម៉ែត្រ និងមានទំហំ ៨.៥០០ គីឡូ ម៉ែត្រ ការ៉េ (៣ ) ។

រដ្ឋបាលភូមិសាស្ត្រ និង ផ្ទៃដី៖

បច្ចុប្បន្ន ខេត្តកំពង់គោរដ្ឋាភិបាលបក្សកុម្មុយ និស្តយួនចែកចេញជា ១៣ ស្រុក និងទីរួមខេត្តមួយ ហើយមានផ្ទៃដីចំនួន ៤៤៩១,៩ km² ។

ប្រវត្តិ៖

ខេត្តកំពង់គោគឺជាភូមិសាស្ត្រផ្នែកមួយ នៅដែនដីកម្ពុជាក្រោមដែលមានជនជាតិដើមខ្មែរក្រោម រស់នៅជាយូរលង់មកហើយ ។ នៅភាគឦសាននៃ ខេត្តនេះ ក្រុមអ្នកបុរាណវិទ្យាបានរកឃើញនូវរបស់ ធ្វើពីថ្មដែលមានអាយុកាលប្រហែល ៣០០០ ឆ្នាំ និងនៅ ភាគអាគ្នេយ៍ នៃខេត្តពួកគេបានរកឃើញនូវរបស់ធ្វើពីដែក ដែលមានអាយុកាលជាង ២.៧០០ ឆ្នាំ ។ អ្វីដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ ទៀតនោះ គឺនៅខេត្តកំពង់គោ មានស្ថានីយ៍វប្បធម៌អូរកែវ (Oc Eo) ដល់ទៅ ១០០ កន្លែង ក្នុងនោះមានទាំងកំណាយវត្ថុចំនួន ១២.០០០ ដែលបានរកឃើញសុទ្ធតែជាកេរដំណែលវប្បធម៌បុរាណ នៃអាណាចក្រនគរភ្នំដែល មានអាយុកាលចាប់ពីសតវត្សរ៍ទី ១ ដល់ ទី ៧ នៃគ្រឹស្តសករាជ ។ កំណាយវត្ថុទាំងអស់នេះ បាន បង្ហាញឲ្យឃើញនូវអាយុកាលដ៏បុរាណ នៃទឹកដីខេត្តកំពង់គោ សព្វថ្ងៃនិយាយ ដោយឡែក និងទូទាំងដែនកម្ពុជាក្រោមនិយាយរួម គឺជាអតីតទីតាំងនៃមជ្ឈមណ្ឌលនយោបាយវប្បធម៌ និងសាសនា របស់អាណាចក្រនគរភ្នំ និង អាណាចក្រចេនឡា ។

សម័យស្តេចយួន ឈ្មោះយ៉ាឡុង (Gia Long) សោយរាជ្យពីឆ្នាំ ១៨០២ ដល់ ១៨២០ និង ម៉ិញ ម៉ាង (Minh Mang) សោយរាជ្យ នៅទីក្រុងហ្វេពីឆ្នាំ ១៨២០ ដល់ ១៨៤០ បានចូលវាតទីទឹកដីកម្ពុជា ក្រោមបានប្តូរឈ្មោះស្រុកនៅកម្ពុជាក្រោមឲ្យទៅជាខេត្តទាំង ៦ ជាភាសាយួនគឺ៖ មេ-ស Định Tường ចង្វាត្រពាំង Biên Hòa ព្រៃនគរ Gia Định លង់ហោរ Vĩnh Long មាត់ជ្រូក An Giang ពាម Hà Tiên

ពេលបារាំងចូលត្រួតត្រាដែនដី កម្ពុជាក្រោមខេត្តទាំង ៦ ខាងលើត្រួវបានបែងចែកចេញជា ២១ ខេត្ត ។

ខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៨៨៩ ព្រៃនគរ (Gia Định) ត្រួវ បានបែងចែកចេញជា ៣ ខេត្តគឺ៖

កំពង់គោ Tân An
ផ្សារធំ Chợ Lớn
រោងដំរី Tây Ninh

ចំណែកខេត្តមេ-ស (Định Tường) ត្រូវបានបែងចែកចេញជា ៣ ខេត្តគឺ៖

មេ-ស Mỹ Tho

ដំបូកកោង Gò Công

ផ្សារដែក Sa Đéc

ខែតុលា ឆ្នាំ ១៩៥៦ ខេត្តកំពង់គោ បានត្រូវរដ្ឋាភិបាលសារធារណរដ្ឋយួនបូកបញ្ជូលដីមួយភាគធំនៃ និគមផ្សារធំ (Chợ Lớn) ហើយប្តូរឈ្មោះពីខេត្តតឹងអាង(Tân An) ទៅជាខេត្តឡុងអាង (Long An) វិញ(៤)។

បច្ចុប្បន្ន ខេត្តកំពង់គោត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលនិងជនជាតិយួនហៅថា ខេត្តឡុងអាង (Long An)។

ចំនួនប្រជាជន៖

ឆ្នាំ ២០០៤ ខេត្តកំពង់គោ មានប្រ ជាជន សរុបជិត ១.៣៧៦.៦០២ នាក់ ។ នេះបើយោងតាមស្ថិតិជំរឿន ដោយរដ្ឋាភិបាល បក្សកុម្មុយនិស្តយួន។

ជនជាតិ និង សាសនា៖

ខេត្តកំពង់គោ បច្ចុប្បន្នមានប្រជាជនតែពីរជនជាតិរស់នៅប៉ុណ្ណោះ គឺជនជាតិដើមខ្មែរក្រោម និងជនជាតិយួន ។ ជនជាតិដើមខ្មែរ ក្រោម ទូទៅជាអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា។ចំណែកជនជាតិយួនជាអ្នកខ្លះ កាន់សាសនាគ្រឹស្ត ខ្លះព្រះពុទ្ធសាសនា ខ្លះដំណឹងល្អ (Tin Lành) និងខ្លះទៀតកាន់សាសនាកាវ ដាយ (Cao Đài) ៕

ឈ្មោះភូមិសាស្ត្រកម្ពុជាក្រោមមួយចំនួនដែលបានប្តូរទៅជាភាសាយួន
នេះជាអត្ថបទដែលបានចុះផ្សាយនៅលើគេហទំព័រយួនមួយឈ្មោះ http://www.soctrang-online.net/ អំពីឈ្មោះភូមិស្រុកខ្មែរក្រោមមួយចំនួននៅខេត្តឃ្លាំងត្រូវបានប្តូរទៅជាភាសាយួន ដោយរាជវង្សយួន និងរដ្ឋាភិបាលយួនពីសម័យមុនរហូតដល់បច្ចុប្បន្ន ។

សារព័ត៌មានព្រៃនគរបានបកប្រែមកជាភាសាខ្មែរដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់ជនរួមជាតិយើងបានជ្រាបដូចតទៅ ។ ជិតបីសតវតវត្សបានរស់នៅជាមួយគ្នាជនជាតិយួននៅតែប្រើឈ្មោះភូមិសាស្ត្រជាភាសាខ្មែរនៅឡើយ ព្រោះឈ្មោះទាំងនោះត្រូវបានជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមដាក់និងនិយមហៅជាភាសាខ្មែរតាំងពីបុរាណកាលមកម្ល៉េះ ។ មានឈ្មោះជាច្រើនត្រូវបានអានក្លាយទៅជាភាសាយួន និងសរសេរដូចជាអក្សរយួនទៀតផង ប៉ុន្តែវាគ្មានន័យទេបើសិនជាអ្នកអានមិនចេះភាសាខ្មែរនោះ ឧទាហរណ៍ដូចជាពាក្យថាខ្សាច់ យួនអាននិងសរសេរថា កែសាច់ កេសាច់ ឬ កាយសាច់ (Kẻ Sách Kế Sách Cải Sách )ពាក្យថាស្រឡូង យួនអាននិងសរសេរទៅជា ត្រាតឹម (Trà Tâm) ពាក្យថាបាសាក់ យួនអាននិងសរសេរទៅជា បាថាក់ (Ba Thắc) និងពាក្យស្រុកឃ្លាំង យួនអាននិងសរសេរថា សុកត្រាំង (Sóc Trăng) ជាដើម ។

នៅក្រោមរបបស្តេចម៉ិញ ម៉ាង (Minh Mạng) ព្រះមហាក្សត្រយួនមានបំណងផ្លាស់ប្តូរឈ្មោះភូមិសាស្ត្រជាភាសាខ្មែរនៅកម្ពុជាក្រោម (Nam Kỳ) ឲ្យទៅជាពាក្យកម្លាយ ចិន-យួន (Chữ Nho) ដើម្បីធ្វើឲ្យឈ្មោះភូមិសាស្ត្រមានលក្ខណៈវប្បធម៌ជាង ។ ដូចជាពាក្យថាស្រុកឃ្លាំងយួនធ្លាប់ហៅថាសុកត្រាំង (Soc Trang )នោះ ស្តេចយួនបញ្ជាឲ្យប្រែទៅជាភាសាយួនថា សុងត្រាំង (Sông Trăng និងទៅជាពាក្យកម្លាយចិន-យួន ថា ង្វៀកយ៉ាង (Nguyêt Giang) ប្រែថា ព្រែកដួងច័ន្ទ និងខេត្តព្រះត្រពាំង យួនធ្លាប់ហៅថា ត្រាវិញ (Trà Vinh )នោះបញ្ជាឲ្យហៅថាត្រាវ៉ាំង (Trà Văn) វិញ មានន័យថា តែកំណាព្យ ។ ប៉ុន្តែឈ្មោះទាំងនេះដែលបានប្តូរនិងបម្រែទៅជាភាសាយួននោះប្រជាជនខ្មែរក្រោមមិនបានហៅតាមទេ ។

ពេលនៅក្រោមរបបអាណានិគមនិយមបារាំង ឈ្មោះភូមិសាស្ត្រទាំងនេះត្រូវបានរក្សាដូចដើម ប៉ុន្តែសម្លេងវិញបែរជាប្រែក្លាយទៅជាសំនៀងយួនមួយគួរឲ្យអស់សំណើច ឧទាហរណ៍ដូចជាកោះទុង នៅខេត្តឃ្លាំងជាឈ្មោះរបស់ខ្មែរយួនហៅថា កូវឡាវយ៉ុង (Cù Lao Dung និង Cù Lao Giung) បន្ទាប់មកប្តូរទៅជា Cù Lao Hùinh Giun Châu ទៅវិញ ។

នៅក្រោមរបប ង៉ូ ដិញ យ៉េម (Ngo Dinh Diem) រដ្ឋាភិបាលបានប្តូរឈ្មោះភូមិសាស្ត្រទាំងអស់នេះទៅជាភាសាយួន ប៉ុន្តែចំពោះជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមពួកគេនៅតែហៅឈ្មោះជាភាសាខ្មែរ ដែលមានមកតាំងពីយូរលង់ហើយនោះជាដរាប ។

ឆ្លងកាត់ការបម្រែឈ្មោះជាច្រើនលើកច្រើនសារមក និងភូមិសាស្ត្រខ្មែរក្រោមត្រូវបានធ្វើយួនូបនីយកម្មស្ទើរតែទាំងអស់ហើយក៏ដោយប៉ុន្តែជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមនៅតែរក្សាឈ្មោះភូមិសាស្ត្រ តាមរយៈភាសាជាតិរបស់ខ្លួន ក្នុងការទំនាក់ទំនងគ្នាទៅវិញទៅមក ដូច្នេះហើយបានជាឈ្មោះទាំងអស់នោះត្រូវបានឋិតនៅជានិច្ច ។ ចំពោះឈ្មោះភូមិសាស្ត្រមួយៗ តែងតែមានរឿងនិទាននិងបំណកស្រាយមួយឬពីរផ្សេងៗពីគ្នា ។

ក្រៅពីឈ្មោះភូមិឃុំ ស្រុក ខេត្ត ជាដើមត្រូវបានអាណានិគមយួនប្តូរឈ្មោះទៅជាភាសាយួន នៅមានឈ្មោះភ្នំ ព្រែក ទន្លេ និងកោះជាដើមក៏ត្រូវបានអាណានិគមយួនប្តូរនិងហៅទៅជាភាសាយួនផងដែរ។ ខាងក្រោមនេះគឺជាឈ្មោះភ្នំនៅកម្ពុជាក្រោមត្រូវបានយួនប្តូរទៅជាភាសាយួន ហើយប្រវត្តិវិទូជនជាតិយួនឈ្មោះ ឡេ ហឿង បានស្រាវជ្រាវនិងសរសេរនៅក្នុងសៀវភៅ «ប្រជាពលរដ្ឋយួនកំណើតកម្ពុជា» (Người Việt Gốc Miên) បោះពុម្ពឆ្នាំ១៩៦៩ យើងសូមយកមកចុះផ្សាយនៅក្នុងទីនេះ ដើម្បីចែកជូនដល់ជនរួមបានជ្រាបដូចតទៅ ។

ឈ្មោះរបស់ខ្មែរឈ្មោះជាភាសាយួន ៖

ភ្នំសថ្មរលីង Núi Bạch Thạch Sơn
ភ្នំថ្មភ្លើង Hòn Đá Lửa
ភ្នំដងដាវ Núi Đào Cang
ភ្នំដូនជី Núi Bà Vãi
ភ្នំស្វាយកំព្រា Núi Mô Xòai
ភ្នំរលាំង Núi Mai
ភ្នំចារ Núi Bà Rịa
ភ្នំដងរែក Núi Gành Rái
ភ្នំសេក Núi Bà Kéc

ភ្នំនៅខេត្តមាត់ជ្រូកភ្នំធំ Núi Sập
ភ្នំច្រក់ NÚi Tà Chiếu
ភ្នំតាសូរ Núi Trà Nghinh
ភ្នំដី Núi Hòn Đất
ភ្នំដិន Núi Ca Âm
ភ្នំត្រាស់ Núi Nam Sư
ភ្នំក្រាំងចាយ Núi Tượng Sơn
ភ្នំច្រក់ជើងកង Khê Lập Sơn
ភ្នំឈូក Chút Sơn
ភ្នំត្របែក Tà Bét Sơn
ភ្នំពពាល Bà Xôi Sơn
ភ្នំអកយំ Ất Gium Sơn
ភ្នំពីរ Nam Vi Sơn
ភ្នំខ្ទ័រ Đại Tố Sơn
ភ្នំព្រេងធំ ThôngĐăng Sơn
ភ្នំច្រក់រមាលធំ Đại Bà Đê Sơn
ភ្នំច្រក់រមាលតូច Tiể Bà Đê Sơn
ភ្នំបាត់ព្រះថេរឬ ភ្នំបាថេរ Núi Bà Thê

ឈ្មោះពាម និង ព្រែក ត្រូវបានប្តូរទៅជាភាសាយួនមាន ៖

ឧកញ៉ាដិន (Gia Định)
ពាមកញ្ជើ Cần Giờ
ពាមព្រែកជ្រោយផ្គាំ Lôi Rạp

ខេត្តមេស (Mỹ Tho)

ពាមព្រែកតូច Cửa Tiểu
មព្រែកកំពង់ធំ Cửa Đại
មព្រែកកំពង់ស្នាយ Cửa Balai

ខេត្តលង់ហោរ (Vĩnh Long)

ព្រែកអន្លង់កន Cửa Cổ Chiên
ពាមព្រែកបារាយណ៍ Cửa Bà Rai
ពាមព្រែកខ្សាច់ Cửa Cái Cát
ពាមព្រែកបារាជ Cửa Thủy Cồn

ខេត្តមាត់ជ្រូក (An Giang)

ពាមសែន (Cửa Trấn Gi)
ពាម Hà Tiên

ពាមព្រែកព្រហូត Gành Hào
ពាមព្រែកកំពង់ពុតធ្លេ Bồ Đề
ពាមព្រែកគល់ Rạch Gốc
ពាមព្រែកកំពង់រាប Cưả Bãi Vọp
ពាមព្រែកក្រមួន ស Cửa Rạch Giá
ពាមព្រែកជំនីក Cửa Mương Đào
ពាមព្រែកកំពង់ក្តា Cửa Bé
ពាមព្រែកគ្រួស Cửa Rạch Sỏi
ពាមព្រែកបាស់ Cửa Rạch Đống
ពាមព្រែកបែក Cửa Cà Ba
ពាមព្រែកស្នោ Cửa Tân Dương

ឈ្មោះព្រែកកំពង់ស្រកាត្រី (Biên Hòa)
ទន្លេព្រែកស្មៅចែក Sông Đồng Nai
ទន្លេព្រែកកំពង់ជ្រែ Sông La Buôn
ទន្លេព្រែកកំពង់ទុង Sông Bé
ទន្លេព្រែកកំពង់ផ្ទឺ Sông Là Ngà
ទន្លេព្រែកកំពង់ខ្សាច់ ស Sông Rạch Cát
ទន្លេព្រែកកំពង់តាតាវ Sông An Hòa
ទន្លេកំពង់ខ្មាំង Sông Choai
ទន្លេកំពង់ឈើខ្មៅ Sông Đồng Môn
ទន្លេព្រែកកំពង់គគីរ Sông Bà Ký
ទន្លេព្រែកកំពង់ទឹកសាង Chùa Nước Lộn
ទន្លេព្រែកបីផ្ទះក្បូន Ngã Ba Nhà Bè
ទន្លេកំពូលមាសលង់ Ngã Thủy Vọt
ទន្លេប្រាំពីរមុខ Ngã Bảy
ទន្លេស្វាយកំព្រា Sông Mô Xòai

ព្រៃនគរ (Sài Gòn)

ទន្លេកំពង់ក្របី Sông Bến Nghé

ឈ្មោះកោះ

ឈ្មោះរបស់ខ្មែរ ឈ្មោះប្រែជាភាសាយួនកោះត្រល់ Phú Quốc ?? តាមពិត នេះជាភាសា ចិន
កោះក្អែក Cù lao Quạ
កោះត្រឡោក Cù Lao Trà Luộc
កោះនាគ Cù Lao Rồng

ខេត្តមាត់ជ្រូក An Giang

កោះផ្ងារ Cù Lao Nga
កោះឫស្សីព្រៃ Cù Lao Giêng
កោះក្របី Cù Lao Trâu
កោះក្រោល Cù Lao Tùng Sơn
កោះរមាស Cù Lao Mây
កោះប្រើស Cù Lao Nai
កោះទិន Cù Lao Tân Dinh
កោះជ្រូក Cù Lao Heo
កោះភ្លើង Cù Lao Dao Lửa
កោះឆត្រ Cù Lao Táng Dù
កោះជ្វា Cù Lao Chà Và
កោះស្នែងគោ Cù Lao Năng Gù
កោះល្ពៅ Cù Lao Bí
កោះទុង Cù Lao Giung
កោះព្រះស្ទឹង Cù Lao Mặc Cần Dưng
កោះក្អាតធំ Cù Lao Cồng Cộc Lớn
កោះក្អាតតូច Cù Lao Cồng Cộc Nhỏ
កោះប្បាលខ្លា Cù Lao Tròn
កោះពាក់កន្ទេល Cù Lao Giày
កោះថ្លង់ Bãi Bà Lúa

ឧកញ៉ាដិន Gia Định

កោះត្រឡាច Đảo Côn Nôn ឬ Đảo Côn Sơn
កំពង់ស្រកាត្រី Biên Hòa
កោះគ្រេច Cù Lao Tân Cហតnh
កោះក្នុង Cù Lao Cái Tắt

ឈ្មោះទាំងប៉ុន្មានខាងលើដែល សារព័ត៌មានព្រៃនគរ បានចុះផ្សាយនោះ មិនទាន់អស់ឈ្មោះភូមិសាស្ត្រខ្មែរ ដែលយួនបានប្តូរឈ្មោះទៅជាភាសាយួននៅឡើយទេ យើងគ្រាន់តែលើកយកឈ្មោះមួយចំនួននេះជាឧទាហរណ៍តែប៉ុណ្ណោះ ។

សព្វថ្ងៃឈ្មោះភូមិសាស្ត្រខ្មែរក្រោមនៅកម្ពុជាក្រោមចាប់ពីឈ្មោះភូមិឃុំ ស្រុក ខេត្ត កោះ ព្រែក ទន្លេ និង ឈ្មោះ វត្តអារាម ជាដើមត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលអាណានិគមយួនប្តូរទៅជាភាសាយួនអស់ហើយ។ ការផ្លាស់ប្តូរឈ្មោះខ្មែរភូមិសាស្ត្រខ្មែរទៅជាភាសាយួនយ៉ាងនេះ និងការទម្លាប់ ហៅផ្តេកផ្តួលរបស់ខ្មែរទៅតាមយួននោះ គឺគ្រោះមហន្តរាយមួយយ៉ាងធំសម្រាប់ជាតិយើងក្នុងពេលអនាគតក្មេងៗមិនបានដឹងឈ្មោះភូមិសាស្ត្ររបស់ខ្មែរទៀតទេ ។ការដែលមិនដឹងមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួនជានរណានិងការបាត់បង់នូវអត្តសញ្ញាណ គឺជាជំហានធ្វើឲ្យជាតិសាសន៍មួយក្លាយទៅជាតិសាសន៍មួយផ្សេងទៀត។

ដូច្នេះ ការរក្សាឈ្មោះភូមិសាស្ត្ររបស់ខ្មែរឲ្យបានគង់វង្សគឺជាប្រការសំខាន់ណាស់សម្រាប់ជាសក្ខីភាពឲ្យសាធារណជនបានជ្រាបថា ខ្មែរក្រោមគឺជាម្ចាស់ទឹកម្ចាស់ដីនៃដែនដីកម្ពុជាក្រោម ហើយយួនគឺជាអាណានិគមជនមកត្រួតត្រាលើយើង ៕

ខេត្តខ្មែរដែលបារាំងកាត់ឲ្យយួន

ខេត្តខ្មែរដែលបារាំងបានកាត់ឲ្យយួននៅ ថ្ងៃ៤ មិថុនា ១៩៤៩ ត្រូវបានយួនប្ដូរឈ្មោះជាបន្តបន្ទាប់នៅពេលពួកវាកាន់កាប់ ។ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៥៦មក យួនបានប្ដូរឈ្មោះពីឈ្មោះខ្មែរទៅឈ្មោះយួន ដែលមានបីដំណាក់ ។ ទីមួយនៅឆ្នាំ១៩៥៦ ដល់ ១៩៧៥ ទីពីរ ១៩៧៨ ដល់ ១៩៨៩ និងដូរម្ដងទៀត ជាឈ្មោះដែលប្រើមកដល់សព្វថ្ងៃ ប៉ុន្តែខ្មែរយើងដែលនៅទីនោះនៅតែហៅឈ្មោះខ្មែរដដែល ហើយពួកគាត់នៅតែរក្សាទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណី អក្សរសាស្ត្រ ពុទ្ធសាសនា បើទោះបីជាមានការកៀបសង្កត់ ជិះជាន់បំបិទសិទ្ធិយ៉ាងណាក្ដី និងមានអ្នកតស៊ូពលីជីវិតដើម្បីជាតិ សាសនា និងអក្សរសាស្ត្រជាបន្តបន្ទាប់លុះបច្ចុប្បន្ន ។

ខេត្តខ្មែរពីដើមមានចំនួន១៧ លុះពេលបារាំងគ្រប់គ្រង វាបានបែងចែកជា២១ខេត្តវិញ ។

ឈ្មោះខេត្តខ្មែរពីដើម

ខេត្តក្រមួន ស
ខេត្តកំពង់ឫស្សី
ខេត្តឃ្លាំង
ខេត្តដំបូកកោង
ខេត្តទឹកខ្មៅ
ខេត្តបារាជ្ញ
ខេត្តផ្សារដែក
ខេត្តពលលាវ
ខេត្តពាម
ខេត្តព្រែកឫស្សី
ខេត្តព្រៃនគរ
ខេត្តព្រះត្រពាំង
ខេត្តព្រះសួគ៌
ខេត្តមាត់ជ្រូក
ខេត្តមេ ស
ខេត្តរោងដំរី
ខេត្តលង់ហោរ

ឈ្មោះខេត្តខ្មែរពេលបារាំងកាន់កាប់ និងប្ដូរទៅឈ្មោះយួនក្រោយពេលប្រគល់ឲ្យយួនកាន់កាប់

ខេត្ត កោះគង(ដំបូកកោង) > Go Cong
ខេត្តក្រមួនស(រាជា) > Kien Giang
ខេត្តកំពង់ឫស្សី > Ben Tre
ខេត្តឈ្មោះថ្មី(កំពង់គោ) > Tan An
ខេត្តឃ្លាំង(បាសាក់) > Soc Trang
ខេត្តចង្វាត្រពាំង(កំពប់ស្រការត្រី) > Bien Hoa
ខេត្តទឹកខ្មៅ > Ca Mau
ខេត្តទួលតាមោក(ឈើទាលមួយ) > Thu Dau Mot
ខេត្តផ្សារដែក > Sa Dec
ខេត្តពលលាវ(ពោធិលើ) > Bac Lieu
ខេត្តពាម > Ha Tien
ខេត្តពាមបារ៉ាជ្ញ > Long Xuyen
ខេត្តព្រែកឫស្សី > Can Tho
ខេត្តព្រៃនរគរ > Ho Chi Minh City
ខេត្តព្រះត្រពាំង > Tra Vinh
ខេត្តព្រះបារៀ(ព្រះសួគ៌) > Ba Ria
ខេត្តមាត់ជ្រូក > Chau Doc
ខេត្តមេ ស > Tien Giang
ខេត្តរោងដំរី > Tay Ninh
ខេត្តលង់ហោរ > Vinh Long
ខេត្តអូរកាប់ > Vung Tau

កោះកោះណាមឌូ
កោះត្រល់ > Phu Quoc
កោះត្រឡាច > Dao Con Son
កោះត្រី
កោះទន្សាយ
កោះធំ
កោះវៃ