កាលពីមុនសម័យអង្គរ និងសម័យអង្គរភាគខាងលិច និងភាគពាយ័ព្យនៃ បឹងទន្លេសាបគឺជាដែនដី អមោឃបុរៈនិងជាដែនដី ភិមៈបុរៈ ។ នៅក្នុង សម័យអង្គរដែនដីឬភូមិភាគអមោឃបុរីមានការរីកចំរើនខ្លាំងដោយសារ ដីមានជីវជាតិល្អ អាចដាំដំណាំស្រូវនិងបន្លែផ្លែឈើផ្សេងៗបាន ប្រកបដោយទិន្នផលល្អប្រសើរ ។ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជំនាន់នោះមករស់នៅភូមិភាគនេះ ច្រើន ជាភស្តុតាង បង្ហាញ គឺមានប្រាសាទបុរាណជាច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ក្នុងតំបន់នេះ ។ ប៉ុន្តែប្រាសាទបុរាណទាំងនោះ រលំបាក់បែកបាត់បង់ស្ទើរតែទាំងអស់ លើកលែងតែប្រាសាទបាណន់ ប្រាសាទឯកភ្នំ ប្រាសាទបាសែត ប្រាសាទស្នឹង ប្រាសាទបន្ទាយទ័យ ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ ។ល។ ដែលនាម៉ឺនសព្វមុខមន្ត្រីនិងប្រជារាស្ត្រជំនាន់នោះបានកសាងឡើង សំរាប់ជាទីសក្ការៈបូជាដល់ព្រះអាទិទេពនិងទេវៈផ្សេងៗ ខាងព្រហ្មញ្ញសាសនា ឬក៏ដល់ព្រះពុទ្ធ និងពោធិសត្វផ្សេងៗខាង ពុទ្ធសាសនា។
នៅសតវត្សរ៍ក្រោយមកទៀត ដែនដីខេត្តបាត់ដំបង ត្រូវបានទទួលរងគ្រោះយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរពីចំបាំងរាំងជល់ ដោយការឈ្លានពានពីសំណាក់ពួកសៀមតាំងពីសតវត្ស ១៥-១៦-១៧-១៨ ធ្វើអោយជីវភាព រស់នៅរបស់ប្រជាជនបាត់ដំបងជំនាន់នោះធ្លាក់ក្រលំបាកព្រាត់ប្រាស និរាសគ្រួសារទ្រព្យសម្បិត្តផ្ទះសម្បែងគួរអោយខ្លោចផ្សារ។
ត្រាខេត្តបាត់ដំបងក្រោមសម័យគ្រប់គ្រងដោយសៀម
នៅចុងសតវត្សទី១៨ ដល់ ដើមសតវត្សទី២០ បាត់ដំបងក៏ធ្លាក់នៅក្រោម អំណាចត្រួតត្រាជិះជាន់របស់ពួកសៀមអស់រយៈពេលជាងមួយសតវត្សរ៍ ដែលគ្រប់គ្រងដោយអំណាចគ្រួសារ ចៅហ្វាបែនក្រោយមកគេដាក់ឈ្មោះថា " ត្រកូលអភ័យវង្ស "អស់៦តំណរហូតដល់ឆ្នាំ១៩០៧ ។
តាមសន្ធិសញ្ញាបារាំង-សៀម ចុះថ្ងៃទី ២៣ ខែ មីនា ឆ្នាំ ១៩០៧ សៀមត្រូវប្រគល់មកអោយកម្ពុជាវិញ នូវទឹកដីដែលខ្លួនធ្លាប់កាន់កាប់ជាងមួយសតវត្សរ៍នោះ គឺបាត់ដំបង សៀមរាបអង្គរ សិរីសោភ័ណនិងចុងកាល់ដោយប្តូរ និងខេត្តត្រាតនិងតំបន់ដាច់សេ (ដែនដីលាវ ) ប៉ែកខាងលើនៃទន្លេមេគង្គ។ ប៉ុន្មានខែក្រោយមកព្រះករុណាព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិទ្រង់បានចេញព្រះ រាជប្រកាសលេខ៦៦ ចុះថ្ងៃទី ៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩០៧ កំណត់ដែនដីបាត់ដំបងត្រូវបែងចែកជា៣ខេត្ត គឺ ខេត្តបាត់ដំបង ខេត្តសៀមរាប និង ខេត្តសិរីសោភ័ណ្ឌ។
នៅឆ្នាំ១៩២៥ ទឹកដីខេត្តបាត់ដំបង ត្រូវបានបែងចែកសាជាថ្មីអោយទៅ ជាខេត្តបាត់ដំបង មានស្រុក២គឺខេត្តបាត់ដំបង ខេត្តសៀមរាប ក្នុងនោះខេត្តបាត់ដំបងមានស្រុក២ គឺស្រុកបាត់ដំបង និង ស្រុកសិរីសោភ័ណ ។ នៅឆ្នាំ១៩៤០ ខេត្តបាត់ដំបងមានស្រុកចំនួន៧ គឺស្រុកបាត់ដំបង ស្រុកសង្កែ ស្រុកមោងឫស្សី ស្រុកមង្គលបុរី ស្រុកទឹកជោរ ស្រុកសិរីសោភ័ណ និងស្រុកបិត្បូង។
នៅខែឧសភាឆ្នាំ១៩៥៣ តំបន់រដ្ឋបាលប៉ោយប៉ែតត្រូវបានបង្កើតឡើងចំណុះស្រុកសិរីសោភ័ណ ។ នៅខែកក្កដាឆ្នាំ១៩៥៧ ស្រុកទឹកជោរ ត្រូវបានបែងចែកទៅជា២ស្រុកគឺ ស្រុកព្រះនេតព្រះ និង ស្រុកភ្នំស្រុក ។ ស្រុកសិរីសោភ័ណ ត្រូវបានបែងចែកទៅជា២ស្រុកដែរគឺ ស្រុកសិរីសោភ័ណ និង ស្រុកបន្ទាយឆ្មារ។ នៅខែមីនា ឆ្នាំ១៩៦៥ តំបន់រដ្ឋបាលប៉ោយប៉ែតដែលបានបង្កើតនៅឆ្នាំ១៩៥៣ នោះត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ជាស្រុកឈ្មោះថា ស្រុកអូរជ្រៅ។ នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ ១៩៦៥ ទឹកដីមោងឫស្សី(ស្រុកមោងឬស្សី) មួយផ្នែកត្រូវបានកាត់ទៅជាតំបន់រដ្ឋបាលគាស់ក្រឡ(ស្រុកគាស់ក្រឡ]]) ។ នៅខែមិនាឆ្នាំ១៩៦៦ ស្រុកថ្មីមួយទៀតត្រូវបានបង្កើតឡើងគឺស្រុកថ្មពួកមានទីតាំងនៅតាំងនៅថ្មពួក។ ជាមួយគ្នានេះស្រុកបន្ទាយឆ្មារត្រូវបានដកចេញពីខេត្តបាត់ដំបង ឲ្យចំណុះខេត្តឧត្តមានជ័យវិញដែលជាខេត្តដែលទើបបង្កើតថ្មី ។
នៅដើមសម័យសាធារណរដ្ឋខ្មែរមានស្រុកចំនួន២បានបង្កើតឡើងគឺ ស្រុកបាណន់ និងស្រុកគាស់ឡ ។ សរុបមកដល់ត្រឹមនេះស្រុកបាត់ដំបងមានស្រុកចំនួន៩ គឺស្រុកបាត់ដំបង ស្រុកសង្កែ ស្រុកមោងឬស្សី ស្រុកមង្គលបូរី ស្រុកសិរីសោភ័ណ ស្រុកអូរជ្រៅ ស្រុកព្រះនេត្រព្រះ ស្រុកបាណន់ ស្រុកគាស់ឡ និងតំបន់ រដ្ឋបាលចំនួន២ គឺ តំបន់រដ្ឋបាលបាក់ព្រា និងតំបន់រដ្ឋបាលល្វា ។ ក្នុងរបបវាលពិឃាត ៣ ឆ្នាំ ៨ខែ ២០ថ្ងៃនៅខេត្តបាត់ដំបងក៏ដូចជា ខេត្តនានាទូទាំងប្រទេសដែរ ប្រជាពលរដ្ឋត្រូវបានជម្លៀសចុះឡើងពិសេសពីតំបន់ទីក្រុងទី ប្រជុំជនទៅកាន់ជនបទនិងតំបន់ព្រៃភ្នំ ។ ខេត្តបាត់ដំបងធ្លាប់ល្បីថាជាជង្រុកស្រូវនៃប្រទេសបានក្លាយទៅ ជាតំបន់ទទួលទារុណកម្មកាប់សំលាប់និងបង្អត់អាហារពេលនោះខេត្តពុំ មានព្រំប្រទល់ច្បាស់លាស់ទេដោយ អង្គការដឹកនាំពេលនោះដាក់ខេត្តបាត់ដំបងទៅក្នុងតំបន់ភូមិភាគ ពាយ័ព្យហើយមានតំបន់១តំបន់៣តំបន់៤ និង តំបន់៥ ។ ខណៈនោះមានឮគេហៅឈ្មោះស្រុកខ្លះដែរដូចជាស្រុកភ្នំសំពៅ ស្រុកបាត់ដំបង ស្រុកមង្គលបុរី ស្រុកសង្កែ ស្រុកមោងឬស្សី ស្រុក៤១-ស្រុក៤២ ។ល។
ខេត្តបាត់ដំបងត្រូវបានរំដោះជាស្ថាពរពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍នៅ ថ្ងៃទី១៣ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ។ ក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំមានឈ្មោះថាគណៈកម្មាធិការប្រជាជនបដិវត្តន៍ (ខេត្ត-ស្រុក-ទីរួមខេត្ត-ឃុំ-សង្កាត់) ។ គណៈកម្មាធិការប្រជាជន ឃុំ-សង្កាត់ត្រូវបានជ្រើសរើសដោយការបោះឆ្នោតដំបូងបំផុតនៅ ឆ្នាំ១៩៨៣ ។ ពីឆ្នាំ១៩៨៩ ដល់ ឆ្នាំ ១៩៨៦ ខេត្តបាត់ដំបងមានស្រុកចំនួន៩ទីរួមខេត្តចំនួន១ ។
នៅឆ្នាំ១៩៨៦ ស្រុកថ្មី៣ត្រូវបានបង្កើតបន្ថែមទៀតមានស្រុកបាណន់ ស្រុកបវេល និង ស្រុកឯកភ្នំ ។ ត្រឹមតំណាក់កាលនេះបាត់ដំបងមាន ១២ស្រុកនិងទីរួមខេត្ត៩គឺ ស្រុកមោងឬស្សី ស្រុកសង្កែ ស្រុកបាណន់ ស្រុកឯកភ្នំ ស្រុកបាត់ដំបង ស្រុករតនមណ្ឌ ស្រុកមង្គលបុរី ស្រុកសិរិសោភ័ណ ស្រុកព្រះនេតព្រះ ស្រុកថ្មពួក ស្រុកភ្នំស្រុក និង ស្រុកបវេល។
នៅឆ្នាំ១៩៨៨ ស្រុកចំនួន៥គឺស្រុកមង្គលបុរី ស្រុកថ្មពួក ស្រុកសិរីសោភ័ណ ស្រុកព្រះនេតព្រះ និងស្រុកភ្នំស្រុក ត្រូវបានកាត់ចេញដើម្បីបង្កើតជាខេត្តថ្មីមួយ ទៀតគឺខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ។ ចាប់ពីនោះរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៩៣ ខេត្តបាត់ដំបងមានស្រុកចំនួន៧ទីរួមខេត្ត១ និងឃុំចំនួន៥៣និងសង្កាត់ចំនួន១០ ។
ក្រោយមានរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីទីរួមខេត្តបាត់ដំបងត្រូវបានប្តូរ ឈ្មោះមកជាស្រុកស្វាយប៉ោវិញ ។ ចំណែកសង្កាត់ទាំង១០ត្រូវបានប្តូរមកជាឃុំដូច្នេះខេត្តបាត់ដំបង មានស្រុកចំនួន៨និងឃុំចំនួន ៤៧ ។
នៅឆ្នាំ១៩៩៨ ក្រោយសមាហរណកម្មកំលាំងកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ខេត្តបាត់ដំបងត្រូវបានកាត់ទឹកដីមួយផ្នែកទៀតដើម្បីបង្កើត ក្រុងប៉ៃលិនហើយស្រុកចំនួន៤ ត្រូវបានបង្កើតថែមមាន ស្រុកសំឡូត ស្រុកកំរៀង ស្រុកភ្នំព្រឹក និង ស្រុកសំពៅលូន។ នៅឆ្នាំ២០០០ ទឹកដីស្រុកមោងឬស្សី ត្រូវបានរំលែកមួយផ្នែកបង្កើតជាស្រុកគាស់ក្រឡ¢ដែលមាន៦ឃុំ ។ ចំណែកឯស្រុកស្វាយប៉ោ ត្រូវបានប្តូរឈ្មោះមកជាស្រុកបាត់ដំបងវិញ ។ រីឯស្រុកបាត់ដំបងដែលមានទីតាំងនៅថ្មគោលត្រូវបានប្តូរឈ្មោះជា ស្រុកថ្មគោលវិញ ។
ចាប់ពីពេលនោះរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្នខេត្តបាត់ដំបងមានស្រុក ចំនួន១៣ ឃុំចំនួន៩៦ និងភូមិចំនួន៧៤១ មានផ្ទៃដី១.១៦២.២០០ហិកតា មានប្រជាជន១៩១-៣១៧គ្រួសារ មនុស្សរាយ៩៨៨-៥១០នាក់។
ខេត្តបាត់ដំបងគឺជាខេត្តដែលមានស្ថេរភាពសន្តិសុខក្រោយពីបានឆ្លងកាត់សង្គ្រាមស៊ីវិលអស់ជិត៣ទសវត្សរ៍។ប៉ុន្តែទោះបីជាយ៉ាងណា ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់ជនបទនៅតែជួបការលំបាកនៅឡើយដោយហេតុថា ការរកចំនូលតាមគ្រួសារនីមួយៗនៅមានកំរិតទាបបើប្រៀបធៀបនឹងប្រទេសជិតខាង។ប៉ុន្តែក្នុងឆ្នាំ២០០៧យើងឃើញថា ខេត្តនេះមានសំទុះអភិវឌ្ឍទៅមុខយ៉ាងខ្លាំងព្រោះថា ជីវភាពប្រជាជនធូរធារគ្រាន់បើ បើធៀបនឹងខេត្តផ្សេងៗទៀតក្នុងប្រទេស។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាកន្លងមកថ្មីៗនេះរាជរដ្ឋាភិបាលបានបង្កើតឡើងនូវគោលនយោបាយជាច្រើន ដើម្បីអភិវឌ្ឍប្រទេសតាមរយៈការរៀបចំនូវផែនការសេដ្ឋកិច្ច សង្គម ថ្នាក់ជាតិសំរាប់ឆ្នាំ២០០១ ២០០៥ ។ ម៉្យាងទៀតខេត្តបាត់ដំបងគឺជាខេត្តមួយមានវិសាលភាពធំទូលាយនិងមានលក្ខណៈភូមិសាស្ត្រល្អក្នុងកិច្ចការអភិវឌ្ឍន៍។ ខេត្តនេះមានទីតាំងស្ថិតនៅភាគពាយ័ព្យនៃប្រទេសកម្ពុជា តាមបណ្តោយផ្លូវជាតិលេខ៥ ដែលមានចំងាយ ២៩១គ.ម ពីទីក្រុងភ្នំពេញ។ មានភូមិសាស្ត្រខាងជើងជាប់នឹងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ខាងកើតជាប់នឹងខេត្តសៀមរាប និងបឹងទន្លេសាប ខាងត្បូងជាប់ខេត្តពោធិ៍សាត់ និងខាងលិចជាប់នឹងប្រទេសថៃ។ ខេត្តបាត់ដំបងក៏ដូចជាប្រទេសកម្ពុជាទាំងមូលដែរ មានរដូវពីរសំខាន់ៗគឺរដូវវស្សា និងរដូវប្រាំង។ រដូវវស្សាចាប់ផ្តើមពីខែមិថុនាដល់ខែវិច្ឆិកា ចំនែកឯរដូវប្រាំងពីខែធ្នូ ដល់ខែឧសភា។ អាកាសធាតុក្តៅបំផុតនៅរដូវប្រាំងមានរហូតដល់ ៣៨ អង្សាសេ ត្រជាក់បំផុតដល់ ១២អង្សាសេហើយអាកាសធាតុមានការប្រែប្រួលទៅតាមរដូវកាលនីមួយៗ។ ខេត្តបាត់ដំបងគ្របដណ្តប់ដោយផ្ទៃដីចំនួន ១.១៦២.២០០ ហិកតា ដែលក្នុងនោះមាន ៤១៥.២០០ ហិកតាជាដីដែលអាចដាំដំណាំបាន ៣១៥.១០០ ហិកតាជាវាលស្រែ ៤៤៤.២០០ ហិកតាជាដីព្រៃឈើ ហើយនិង ១៤៥.៨០០ ហិកតាជាវាលលិចទឹកនៅជាប់តាមដងទន្លេសាប និងផ្ទៃដីផ្សេងៗទៀតចំនួន ២៥៧.១០០ ហិកតា។ ខេត្តបាត់ដំបងចែកចេញជា១៤ស្រុកក្នុងនោះមាន៩៦ឃុំ និង៧៤១ភូមិ
ការគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាល
ខេត្តបាត់ដំបង (ចំនួនស្រុក ១៤)
១ ស្រុកបាណន់
លរ
|
ឃុំ
|
# ភូមិ
|
ភូមិ
|
1
|
7
| ||
2
|
7
| ||
3
|
8
| ||
4
|
15
| ||
5
|
7
| ||
6
|
10
| ||
7
|
11
| ||
8
|
11
|
២ ថ្មគោល
លរ
|
ឃុំ
|
# ភូមិ
|
ភូមិ
|
9
|
7
| ||
10
|
10
| ||
11
|
8
| ||
12
|
10
| ||
13
|
5
| ||
14
|
3
| ||
15
|
4
| ||
16
|
8
| ||
17
|
8
| ||
18
|
7
|
៣ ក្រុងបាត់ដំបង
លរ
|
ឃុំ
|
# ភូមិ
|
ភូមិ
|
19
|
5
| ||
20
|
8
| ||
21
|
8
| ||
22
|
5
| ||
23
|
3
| ||
24
|
7
| ||
25
|
10
| ||
26
|
6
| ||
27
|
6
| ||
28
|
4
|
៤ ស្រុកបវេល
លរ
|
ឃុំ
|
# ភូមិ
|
ភូមិ
|
29
|
20
| ||
30
|
8
| ||
31
|
12
| ||
32
|
10
| ||
33
|
10
| ||
34
|
15
| ||
35
|
8
| ||
36
|
13
|
៥ ស្រុកឯកភ្នំ
លរ
|
ឃុំ
|
# ភូមិ
|
ភូមិ
|
37
|
10
| ||
38
|
5
| ||
39
|
5
| ||
40
|
7
| ||
41
|
8
| ||
42
|
5
| ||
43
|
5
|
៦ ស្រុកមោងឫស្សី
លរ
|
ឃុំ
|
# ភូមិ
|
ភូមិ
|
44
|
15
| ||
45
|
12
| ||
46
|
9
| ||
47
|
11
| ||
48
|
8
| ||
49
|
9
| ||
50
|
8
| ||
51
|
8
| ||
52
|
14
|
៧ ស្រុករុក្ខគិរី
លរ
|
ឃុំ
|
# ភូមិ
|
ភូមិ
|
53
|
7
| ||
54
|
7
| ||
55
|
6
| ||
56
|
7
| ||
57
|
7
|
៨ ស្រុករតនមណ្ឌល
លរ
|
ឃុំ
|
# ភូមិ
|
ភូមិ
|
58
|
8
| ||
59
|
7
| ||
60
|
7
| ||
61
|
8
| ||
62.
|
8
|
៩ ស្រុកសង្កែ
លរ
|
ឃុំ
|
# ភូមិ
|
ភូមិ
|
63
|
10
| ||
64
|
4
| ||
65
|
5
| ||
66
|
6
| ||
67
|
6
| ||
68
|
6
| ||
69
|
9
| ||
70
|
6
| ||
71
|
6
| ||
72
|
6
|
១០ ស្រុកសំឡូត
លរ
|
ឃុំ
|
# ភូមិ
|
ភូមិ
|
73
|
6
| ||
74
|
6
| ||
75
|
6
| ||
76
|
9
| ||
77
|
6
| ||
78
|
9
| ||
79
|
7
|
១១ ស្រុកសំពៅលូន
លរ
|
ឃុំ
|
# ភូមិ
|
ភូមិ
|
80
|
5
| ||
81
|
8
| ||
82
|
4
| ||
83
|
6
| ||
84
|
4
| ||
85
|
8
|
១២ ស្រុកភ្នំព្រឹក
លរ
|
ឃុំ
|
# ភូមិ
|
ភូមិ
|
86
|
6
| ||
87
|
13
| ||
88
|
7
| ||
89
|
8
| ||
90
|
8
|
១៣ ស្រុកកំរៀង
លរ
|
ឃុំ
|
# ភូមិ
|
ភូមិ
|
91
|
8
| ||
92
|
10
| ||
93
|
7
| ||
94
|
9
| ||
95
|
5
| ||
96
|
10
|
១៤ ស្រុកគាស់ក្រឡ
លរ
|
ឃុំ
|
# ភូមិ
|
ភូមិ
|
97
|
8
| ||
98
|
9
| ||
99
|
7
| ||
100
|
9
| ||
101
|
9
| ||
102
|
11
|
 | |||||
| No | Khmer | English | Number Of Commune | Number Of Village | |
| Commune | Sangkat | ||||
| 1 | ស្រុកបាណន់ | Banan District | 8 | 0 | 76 |
| 2 | ស្រុកថ្មគោល | Thma Koul District | 10 | 0 | 71 |
| 3 | ក្រុងបាត់ដំបង | Battambang Municipality | 0 | 10 | 62 |
| 4 | ស្រុកបវេល | Bavel District | 8 | 0 | 100 |
| 5 | ស្រុកឯកភ្នំ | Aek Phnum District | 7 | 0 | 45 |
| 6 | ស្រុកមោងឫស្សី | Moung Ruessei District | 9 | 0 | 92 |
| 7 | ស្រុករតនមណ្ឌល | Rotonak Mondol District | 5 | 0 | 38 |
| 8 | ស្រុកសង្កែ | Sangkae District | 10 | 0 | 64 |
| 9 | ស្រុកសំឡូត | Samlout District | 7 | 0 | 49 |
| 10 | ស្រុកសំពៅលូន | Sampov Lun District | 6 | 0 | 35 |
| 11 | ស្រុកភ្នំព្រឹក | Phnum Proek District | 5 | 0 | 44 |
| 12 | ស្រុកកំរៀង | Kamrieng District | 6 | 0 | 51 |
| 13 | ស្រុកគាស់ក្រឡ | Koas Krala District | 6 | 0 | 51 |
| 14 | ស្រុករុក្ខគិរី | Rukh Kiri District | 5 | 0 | 43 |
| Total | 92 | 10 | 821 | ||
ខេត្ត បាត់ដំបង ស្ទឹងសង្កែ ( ខ្មែរ: ស្ទឹងសង្កែ ស្ទឹងសង្កែ ; ក៏សរសេរថា ស្ទឹង សង្កែ ឬ ស្ទឹងសង្កែ ) គឺជាទន្លេដ៏សំខាន់មួយក្នុង ខេត្តបាត់ដំបង នៅភាគពាយ័ព្យនៃ ប្រទេសកម្ពុជា ។ ស្ទឹងសង្កែ មានចម្ងាយប្រមាណ 250 kiloម៉ែត្រs (160 mi) វែង។ [១] វាហូរកាត់ស្រុកចំនួន ៦ និងឃុំចំនួន ២៧ ក្នុង ខេត្តបាត់ដំបង មុននឹងហូរចូល បឹងទន្លេសាប ។ ជម្រៅមធ្យមនៃស្ទឹងសង្កែ ដោយផ្អែកលើទិន្នន័យដែលផ្តល់ដោយមន្ទីរធនធានទឹកខេត្តបាត់ដំបង (២០១៣) គឺក្នុងរដូវប្រាំង 2.35 ម៉ែត្រs (7.7 ft) និងក្នុងរដូវវស្សា 6.79 ម៉ែត្រs (22.3 ft) ។
ទឹកស្ទឹងសង្កែ មានប្រភពនៅផ្នែកខាងលើ ដែលមានភ្នំខ្ពស់ នៅតំបន់ប៉ៃលិន ដែលមានអូរតូចៗហូរ ចាក់មក ដូចជា អូរក្បាលក្របី អូរគគី ស្ទឹងក្រញូង អូរស្ពាន អូរត្រែង អូរអណ្តូង ស្ទឹងកំពង់គល និងប្រភពផ្សេងៗទៀត ។បើតាមចាស់ទុំមុនៗ និយាយថា ស្ទឹងសង្កែ កាលពីដើម នៅត្រង់មុខវត្តសង្កែ មានទទួលប្រមាណ ៥ម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ ហើយមានគុម្ពសង្កែដុះទេរទៅម្ខាងទៀត ។
យោងតាមសៀវភៅ បាត់ដំបងសម័យលោកម្ចាស់ សរសេរថា កាលដើមឡើយ នៅប្រមាណ ៣ គ.ម ខាងត្បូងទីប្រជុំជនក្រុងបាត់ដំបង ទឹកស្ទឹងសង្កែហូរ បែកជាពីរ គឺអូរដំបង និង អូរសង្កែ ។ តែក្រោយមក គេបាន ទប់ស្ទឹងអូរដំបង ដើម្បីឱ្យទឹកហូរ តាមស្ទឹងសង្កែតែមួយ។
កន្លែងទប់ស្ទឹងនៅស្ថិតនៅម្តុំវត្តខ្វែង គឺធ្វើធ្វើទំនប់ត្រង់ស្ទឹងបែកក្បែរ វត្តខ្វែង ប៉ុន្តែទប់មិនជាប់ ចេះតែបាក ជាច្រើនលើកច្រើនសារ ។ក្រោយមក គេយក ទូកថែវធំមួយ ដាក់ទទឹងព្រែក ហើយដាក់ដីធ្វើជាទំនប់។ ការទប់ទំនប់នេះ ចាស់ៗដំណាលថា គេធ្វើពិធីបួងសួង និងសម្លាប់ស្ត្រីមានគភ៌ បូជា ធ្វើជាវុត្ថុសក្តិសិទ្ធិ ថែរក្សាទំនប់នោះ ត្រង់ចំនុចនោះគេហៅថាព្រែក ពណ្ណរាយ ។
ប៉ុន្តែមានការដំណាលផ្សេងទៀតថា ដើម្បីទប់ទំនប់នេះ គេបាន ដាក់ដំកល់បដិមាបីអង្គ គឺព្រះពុទ្ធរាព្រះហស្ត ១អង្គ ព្រះពុទ្ធប្រក់នាគ ១អង្គ និងព្រះនារារាយណ៍១អង្គ នៅក្បែទំនប់នោះ ។តាមឯកសារសន្និដ្ឋានថា ទំនប់នោះ ប្រហែលសាងសង មុន ចៅហ្វ៊ា បែន កាន់កាប់ខេត្តបាត់ដំបង ម្លេះ គឺមុនឆ្នាំ ១៧៩៥ ទៅទៀត ។
ដូច្នោះចាប់តាំងពីថ្ងៃទប់ទំនប់ នោះមក ក៏លែងបាក់ ហើយទឹកហូរតាមស្ទឹងសង្កែ រហូតមក បណ្តាលឱ្យស្ទឹងនេះកាន់តែធំឡើងៗ ។ ចំណែកកន្លែងដែល កាលពីមុន ទទឹង ៥ ម៉ែត្រ ឥឡូវនេះ ប្រហែលជាង ១០០ម៉ែត្រ។ រីឯស្ទឹងដែលហូរតាមអូរដំបង កាន់តែរាក់ទៅៗ ។
